راه های مبارزه با بدحجابی و بی حجابی
1ـ تقویت اعتقادات و ایمان
انسان ها باید همواره ایمان عمیق به خداوند داشته باشند. ایمانی كه با هیچ كدام از لذات دنیوی گسسته نگردد. در نتیجه زن، خودآرایی و خودنمایی را بسیار زشت تلقی كند و خود را در برابر این امور بزرگ ببیند.
علی(علیه السّلام) فرمود: «المرءُ بایمانِهِ؛ شخصیت انسان در گرو باورهای مذهبی اوست.»(1)
«و المؤمنُ بعمله؛ و ایمان انسان در عمل او جلوه گر است.»(2)
چگونه كسی می تواند ادعا كند كه مسلمان است اما به اصول آن معتقد نباشد و آن را امری زاید و در حصار و بند كردن خود تلقی نماید؟!
پس عالی ترین نقش در كیفیت زندگانی انسان، باورهای درست و ایمان است.
2ـ احیای فرهنگ اصیل اسلامی
احیای ارزش های اصیل اسلامی و شناساندن آن به زن مسلمان و تعقل در آن، نیز كشف راههای باوراندن بهتر آن به زن، از راههای مبارزه با بدحجابی است. وقتی زن مسلمان بداند آنچه كه اسلام به او عرضه كرده، ارزش است و به صلاح اوست، قلب و جان خود را از هر نوع آلودگی پیراسته می سازد و هنگامی ارزش والای خود را دریابد، هرگز تن خود را آراسته نكرده و ظاهر خود را فریبنده نمی كند و خود را در مقابل چشمان نامحرمان قرار نمی دهد.
3ـ شناساندن الگوهای والا و برتر
همان طور كه گفتیم الگو در ساختار روحی و رفتاری انسان، به ویژه زنان مؤثر است. زندگانی حضرت زهرا(سلام الله علیها) و فرزند گرانقدرش، پیام آور عاشورا، حضرت زینب كبرا و دیگر چهره های والای تاریخ گذشته و معاصر، باید به زنان نشان داده شود تا ببینند با حفظ عفاف و حجاب به چه مقاماتی می توانند دست یافته و هویت و شخصیت خود را حفظ كنند تا همانند این الگوهای گرانقدر گردند.
4- کتب درسی
قدم مؤثر و عملی دیگر در ترویج فرهنگ حجاب، گنجاندن مطالب مهم در زمینه حجاب پوشش و آموزش های لازم در این زمینه در کتب درسی دوره های ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان و دانشگاه می باشد. در عصر جدید کتب درسی یکی از مهم ترین ابزار برای معرفی و ترویج فرهنگ حجاب در جامعه می باشد و عدم برنامه ریزی و توجه دقیق به این بخش ممکن است در دراز مدت باعث فراموشی ارزش های والای اسلام و فرهنگ متعالی حجاب گردد.
5- روزنامه ها و مجلات
ابزار فرهنگی دیگری که می تواند در خدمت معرفی و ترویج فرهنگ حجاب در جامعه قرار بگیرد، روزنامه ها و مجلات می باشند. امروزه تقریباً اکثریت مردم جامعه به نحوی با روزنامه ها و مجلات سر و کار دارند و در آینده نقش روزنامه ها و مجلات افزون تر خواهد گردید. بنابراین ما می توانیم با برنامه ریزی درست، منسجم و هدفدار از این رسانه های گروهی برای آموزش مخاطبان خود استفاده نمائیم. البته ترویج فرهنگ حجاب می تواند در قالب شعر، داستان، طراحی، نقاشی و سایر اشکال دیگر باشد.
6- تلویزیون
امروزه تلویزیون در متن و بطن زندگی مردم قرار گرفته است و می شود گفت که تقریباً همه افراد جامعه از این رسانه عمومی به نحوی استفاده می کنند. مخاطبان تلویزیون یک گروه خاص و محدود نیستند، بلکه مخاطبش همه می باشند. پس بر مسئولین فرهنگی کشور، علی الخصوص صدا و سیما فرض است که با برنامه ریزی درست و واقع بینانه از این رسانه عمومی به نحو مطلوب و شایسته ای در جهت ترویج فرهنگ حجاب استفاده نمایند.
7- رادیو
رادیو ابزار دیگری است که مکمل کار تلویزیون در اشاعه و ترویج فرهنگ حجاب در جامعه است. تقریباً همه وسایل نقلیه با رادیو سر و کار دارند و طولانی بودن مسافرت ها و یا تردد در شهرها، الزامات روانی برای رانندگان و مسافران ایجاد می نماید که از رادیو برای رفع خستگی و تنوع استفاده نمایند.
8- کتب و آثار نوشتاری
بی شک اگر ما بخواهیم در اشاعه و گسترش فرهنگ حجاب موفق و پرکیفیت ظاهر شویم، باید کتب و آثار نوشتاری فراوانی در این مورد بنگاریم و در اختیار بانوان جامعه قرار دهیم. در بسیاری از موارد سستی ها و کم کاری های ما در این زمینه باعث می گردد که خدای ناکرده دشمن از موقعیت های مناسب استفاده نموده و آثار مخرب خود را گسترش داده و نسل جدید را به سمت و سویی که خود می خواهد سوق دهد.
9- تابلوهای فرهنگی-آموزشی
از جمله راهکارهای عملی و مؤثر برای ترویج فرهنگ حجاب در جامعه، در دنیای سراسر تبلیغات امروزی استفاده از تابلوهای فرهنگی - آموزشی می باشد. ما باید زمینه گسترش و ترویج حجاب را از هر سو مهیا نماییم و از تمامی جوانب به مردم اطلاعات داده و ارزش های واقعی را در مقابل چشمانشان قرار دهیم که یکی از این راه های مؤثر نصب تابلوهای فرهنگی - آموزشی در بزرگراه ها، چهار راه ها، میادین، نقاط پر تردد شهرها و مکان هایی از این قبیل می باشد.
10- برگزاری مسابقات سراسری در زمینه حجاب و پوشش
یکی از راهکارهای مبارزه با بد حجابی و بی حجابی در اجتماع برگزاری مسابقات سراسری در زمینه حجاب و پوشش است. اگر این مسابقات به صورت عملی برگزار شود و از افراد بی حجاب و یا بد حجاب خواسته شود تا بهترین پوشش، که نمونه یک زن مسلمان است را ارائه داده و در مقابل پوششی که استفاده کرده اند را به عنوان هدیه دریافت کنند تاثیر به سزایی در پیشبرد اهداف خواهد داشت.
11- استفاده از نقاشی، طرح ها و آثار گرافیکی
در این خصوص ما می توانیم طرح ها و آثار گرافیکی و یا نقاشی را برگزینیم. گاهی اوقات تأثیر و اثر یک طرح یا نقاشی به مراتب بیشتر از آثار نوشتاری و قلمی می باشد که این طرح ها علی الخصوص برای دانش آموزان و نوجوانان جذابیت بیشتری خواهد داشت.
12- برگزاری مرتب فراخوانی مقالات
از جمله راهکارهای مؤثر در اشاعه و ترویج فرهنگ حجاب و پوشش در جامعه برگزاری مرتب فراخوانی مقالات می باشد. برای اینکه در ترویج فرهنگ حجاب به راهکارهای بهتر و صحیح تر برسیم لازم است که دست نیاز به سوی تمامی مردم کشور دراز نمائیم و از آنان مدد بطلبیم، که یکی از این روش ها، برگزاری مرتب و مستمر فراخوان های مقالات در زمینه حجاب و پوشش اسلامی می باشد.
13- نشست های مرتب و منظم بانیان ترویج فرهنگ حجاب در جامعه
از جمله فواید بسیار مهم نشست های بانیان فرهنگ حجاب، تجزیه و تحلیل برنامه های اجرایی، بررسی کیفیت برنامه های اجرا شده، انتقال تجارب مسئولین بخش ها به یکدیگر، حل و رفع مشکلات و معضلات پیش آمده، هماهنگی، اتحاد و انسجام مسئولین در بخش های مختلف کشور با یکدیگر می باشد.
14- نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی
بدون تردید بانیان سهیم در گسترش فرهنگ حجاب و پوشش دو نهاد مقدس ارشاد و تبلیغات اسلامی می باشند. جهت گیری های درست و منطقی این دو ارگان حساس می تواند زمینه های ترویج فرهنگ حجاب را گسترش بیشتری بدهد، این دو نهاد با امکانات متعدد فرهنگی که در اختیار دارند می توانند بستر سازی نموده و با چاپ آثار،پوستر، عکس ها، زندگی نامه ها و … گسترش فرهنگ حجاب را ارتقا بخشند .
15- حوزه های علمیه و دانشگاه ها
دو کانون حساس و بسیار مهم ارتقاء فرهنگ و دانش در جامعه، حوزه و دانشگاه می باشد، بانیان تبلیغ و هدایت از حوزه ها بر می خیزند و پرچمداران علم و دانش و تخصص از دانشگاه ها. اگر فرهنگ حجاب و پوشش دقیقاً به این دو قشر تجویز شود، به طور قطع آنان، فرهنگ را در جامعه گسترش داده در نتیجه کل جامعه مروج فرهنگ حجاب و پوشش خواهند شد .
16- احیاء فریضه امر به معروف و نهی از منکر
امر به معروف و نهی از منکر از فروعات بنیادین دین مقدس اسلام به شمار می رود و در جایگاه آن همین بس که در کنار عباداتی چون نماز، روزه، حج، زکات و … مطرح شده است. بسیاری از امامان و پیامبران الهی وظیفه اصلی خویش را در امر به معروف و نهی از منکر متمرکز نموده اند و برای اصلاح جوامع دوران خویش از هیچ تلاشی فروگذاری نمی کردند. چنانکه سالار شهیدان حسین (ع)، فلسفه قیام خویش را امر به معروف و نهی از منکر متمرکز معرفی نمود. ایشان در وصیت خود به برادرش محمد بن حنفیه مرقوم داشته اند:"من نه به دلیل خودخواهى یا خوشگذرانى یا فساد و یا ستمگرى از مدینه خارج مىشوم، بلکه هدفم اصلاح در امت جدم است و خواستهام امر به معروف و نهى از منکر مىباشد. مىخواهم به سیره و قانون جدم و پدرم، على بن ابى طالب، عمل کنم. هر کس این حقیقت را از من بپذیرد راه خدا را پذیرفته است و هر که مرا رد کند، با صبر و استقامت راه خود را پی خواهم گرفت تا خدا میان من و افراد حکم کند که او بهترین داوران است".(3) گرایش و نهادینه شده این اصل می تواند در تحکیم فرهنگ حجاب در جامعه فوق العاده مؤثر باشد، اگر همه افراد جامعه به نوعی با روی گرداندن از افراد بی حجاب، نشان دهند که حرکت آنان مناسب نیست و همه افراد اجتماع نسبت به افراد محجبه احترام و منزلت قائل شوند، خود مروجان فرهنگ حجاب و پوشش در جامعه خواهند بود. «دیدن در برخورد با زن محجبه، یک طرفه است و طرف مقابل نمی تواند او را ببیند و زنی که دیده نمی شود، تسلیم نمی گردد وخود را عرضه نمی کند »(4) مطمئناً احیاء و اجرای دقیق فرضیه امر به معروف و نهی از منکر ترویج فرهنگ پوشش و حجاب را فوق العاده گسترش و استحکام خواهد بخشید.
17- نقش خانواده ها در گسترش فرهنگ حجاب
روانشناسان ثابت کرده اند که شخصیت و هویت کودک در مراحل اولیه در خانواده شکل می گیرد، کودک مانند مومی است که می شود هرگونه که خواست به آن حالت داد، بنابراین اگر والدین دوست دارند که دخترانی با حجاب و پوشش مناسب داشته باشند، باید بذرها و زمینه های آن را در کودکی استحکام بخشد و خود رعایت اصول و قواعد پوشش مناسب را در محیط خانواده بنمایند، چرا که الگوی کودک، والدین و اعضای خانواده می باشد. جداسازی اتاق خواب کودکان، رعایت مرزهای اخلاقی، بهره گیری از پوشش مناسب و اقداماتی از این قبیل می تواند در نهادینه کردن فرهنگ حجاب فوق العاده مؤثر باشد. و ما باید بدانیم که اگر خانواده در آموزش درست فرهنگ حجاب به فرزندان خود، تلاشگر باشد انشاء الله مشکلی تحت عنوان بی حجابی درآینده جامعه نخواهیم داشت. ولی اگر والدین اهمیتی به پوشش مناسب ندهند و خود اصول و قواعد پوشش مناسب را رعایت نکنند، بالطبع فرزندان نیز با الگو برداری از آنان، نمونه های رفتاری آنها را در خود پیاده می کنند و خود را شبیه والدین در الگوهای رفتاری می نمایند.
18- آموزش در زمینه پوشش دینی مناسب
باید پوشش دینی مناسب شان و منزلت بانوان به آنان تعلیم داده شود، که پوششی که پیشوایان دین، بانوان را به آنان امر می کردند چه خصوصیاتی دارد. یکی از ویژگی های پوشش دینی ضخامت آن است به گونه ای که پوست بدن از زیر آن پیدا نباشد، در غیر این صورت پوشش دینی محسوب نمی شود.
با توجه به روایات از محضر امام صادق (ع) سوال شد: آیا بازوان زن هم جز زینت های ممنوع محسوب می گردد، که خداوند تبارک در قرآن فرموده است: زنان نباید آن ها را آشکار بکند؟ حضرت فرمودند: از صورت زن غیر از آن مقداری که مقنعه می پوشاند بقیه (اگر دیده شود) زینت ممنوع است و از دستان آن بالاتر از مچ زینت است.(5)
امام صادق (ع) فرموده است : « مصلحت زن مسلمان نیست که روسری و پیراهن نازک بپوشد.»
یکی دیگر از ویژگی های واجب پوشش دینی رعایت سادگی و پرهیز از زینت و زواید تحریک آمیز است. قرآن کریم از آشکار کردن هرگونه زینت که از جمله آنها لباس های زینتی است نهی فرموده است. ولایبدین زینتهن(6)« زن ها نباید زینت خود را آشکار سازند. »
با توجه به این دستورات صریح الهی است که در اسلام لباس مهیج، لباس شهرت، لباس جنس مخالف و لباس دشمن اسلام حرام شده است.
19- نقش و جایگاه مرد در ترویج فرهنگ حجاب
مرد پاسدار زن و نگهبان کرامت ناموس است. در روایات اسلامی لزوم غیرت برای مردان تأکید شده و مردان غیور ستوده شده اند. غیرت مردان، استواری، فرازمندی، راستی، حراست پاک نگری و پاک کرداری است. حضرت علی (ع) فرموده اند :
غیره الرجال ایمان« غیرت مرد و حراست او از ناموسش، ایمان است. »
در روایتی از پیامبر (ص) نقل شده است که: « هر زنی که خود را بیاراید و خوشبو کند و از منزل خارج شود و شوهرش به این امر راضی باشد، خداوند متعال هر قدمی که بر می دارد برای شوهرش خانه ای در دوزخ بنا خواهد کرد».
پیامبر اکرم (ص) نیز در مورد اهمیت غیرت مردان فرمود : « خداوند بینی هریک از مؤمنین را که غیرت نمی ورزند به خاک می مالد. » بنابراین مردان مؤمن می توانند با غیرت و جوانمردی اسلامی که پیشوایان دین، بدان سفارش نموده اند، با پاسداری از حریم خانواده و جامعه، گامی بلند در ترویج فرهنگ حجاب و پوشش بردارند.
20- تشویق و معرفی خانواده های نمونه در حجاب
از جمله اقدامات تشویقی - روانی مؤثر در ترویج فرهنگ حجاب معرفی خانواده های نمونه در حجاب می باشند. ما می توانیم با یک برنامه ریزی ساده و در عین حال دقیق و جامع، سالانه در هر شهر، استان و در انتها کشور خانواده هایی که از هر لحاظ پوشش و حجاب اسلامی را رعایت نموده و در سایر زمینه ها نیز موفق و پرتلاش بوده اند به جامعه معرفی نموده و از آنان تجلیل به عمل بیاوریم،
21-آموزش و پرورش
نقش اساسی آموزش و پرورش و در واقع معلمان در جهت تربیت افکار اصیل اسلامی دانش آموزان بر کسی پوشیده نیست. البته این یک جاده دو طرفه است، یعنی همان گونه که ما انتظار داریم معلمان در نقش آفرینی خود موفق باشند، می طلبد که آموزش و پرورش با برنامه ای منسجم و واقع بینانه در خصوص معلمان اقدام نماید. اول اینکه با حاکم نمودن یک فضای آرامش روحی روانی در بین معلمان، آنان را آماده تربیت کردن قشر آینده ساز مملکت کند و دیگر اینکه تا حد ممکن از لحاظ اقتصادی فضایی نسبی برای آنان به وجود آورد تا معلمان عزیز دغدغه ای جز تربیت صحیح دانش آموزان نداشته باشند. که متاسفانه این دوگانگی تاکنون ضربات سنگینی را به جامعه وارد ساخته و آنان را از وظیفه اصلی خود، که در اصل پرورش و آموزش است، تا حدود زیادی دور نموده که می طلبد در این زمینه مسئولین چاره اندیشی نمایند تا بیش از این شاهد عقب گرد نباشیم.
22- تصویب قوانین و اجرای آن
نهاد قانونگذاری می بایست قوانین مربوط به بی حجابی، که مخل نظم عمومی هستند را متناسب با وضعیت جامعه تصویب نماید و مجریان امر نیز نسبت به اجرای این قانون همت گذارده و در جهت تحقق این امر گام بردارند به گونه ای که با تصویب قانون همگان آشنایی کافی و وافی را نسبت به قوانین مدونه مربوط داشته باشند.
23-نقش اساسی شورای عالی انقلاب فرهنگی
شورای عالی انقلاب فرهنگی نقشی بی بدیل و مسئولیتی منحصر به فرد را در کشور داراست. از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی این شورا سکان هدایت فرهنگی نمودن بسیاری از ساختارهای انقلاب را بر دوش داشته است. لذا می طلبد که این شورا راهی جهت برون رفت از مشکلات فرهنگی موجود در جامعه و بالاخص مشکل بی حجابی ارائه نماید و از قدرت فرهنگی خود در جهت مبارزه و ریشه کن کردن این پدیده استفاده نماید. مصوبات این شورا در بسیاری از ساختارهای کشور تاثیر گذار است از آن جمله دانشگاهها، مدارس، حوزه های علمیه، دستگاههای دولتی و … که امید است این شورا با مصوبات قابل اجرا، بتواند حرکتی رو به جلو در جهت نهادینه کردن فرهنگ حجاب در کشور بردارد.
در آخر باید گفت اصلاح انحراف همیشه سخت تر است از خود فرایند انحراف است چرا که انحراف و هوس رانی خود سراشیبی است و نیاز به زحمت ندارد انسان مهار (شناختی و …) خود را رها کند رفته است اما اصلاح سخت است و باید موانع آن را برطرف کرد و سعی و زحمت مبارزه با طاغوت، تهاجم فرهنگی شیطان و هوس را چند برابر کرد.
پی نوشت ها:
1) غررالحکم و دررالکلم، ج1، ص62.
2) همان، ص61.
3) عبدالرزاق، مقرّم، مقتل الحسين، چ قم، ص156،.
4) فرانتس فانون، انقلاب الجزیره یا بررسی جامعه شناسی یک انقلاب، ترجمه نورعلي تابنده،تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 1361، ص۱۴.
5) کافی، ج 5، ص520، [برگرفته از کتاب سیمای حجاب و عفاف در آیات وروایات، احمد جلفائی، ص68]
6)سوره نور، آیه31.
منبع:دفتر فرهنگ دانشگاه اسلامی فسا
